Michelangelo Buonarotti (1475-1564)

        Michelangelo Buonarotti 6 Mart 1475' de, günümüzde Arezzo eyaletinin sınırları içinde bulunan Tiberino Vadisi'nin küçük bir kasabası olan Caprese'de  doğdu. Babası, orada, belediye başkanı olarak Floransa'yı temsil ediyordu. Michelangelo nun doğumundan kısa bir süre sonra, babasının görevi sona erdi ve aile Floransa'ya geri döndü. Aile, aynı şehirde üç yüz yıldan fazla süredir, saygıdeğer, soylu bir ailenin tüm ihtişamı ile yaşamıştı. Son zamanlardaki ekonomik sıkıntılar, onları mütevazi koşullarda da olsa kökleri ile gurur duyarak yaşamaya zorlamıştır. Floransa Michelangelo' nun çocukluğunu, gençliğini, olgunluk yıllarını geçirdiği yerdir. Hayat hikayesi ve sanat üzerinde de silinmez izler bırakmıştır.

Michelangelo

      Babasının, oğlunun ait olduğu toplumsal konuma uygun bir kariyer sahibi olmasını istemesine rağmen, Michelangelo' yu desen ve sanat ile ilgili çalışmalar cezbediyor du. Sanat tarihçisi Vasari genç Michelangelo'nun freskleri  kopya etmek için sık sık kiliselere gittiğini, bu nedenle derslerini ihmal ettiğini söyler. Sanatın evlerine girmesini bir ayıp olarak niteleyen babasını ve kardeşlerini ikna eden arkadaşı ve ressam Ludovico Granacci' dir. Böylece Michelangelo,  Ghirlandaio'nun içliğine gönderilmiştir. Genç Michelangelo o dönem Floransa'nın en saygın ressamlarından biri olan Domenico Ghirlandaio'ya "resim yapmayı öğrenmesi ve eğitim görmesi" için 12 yaşında iken emanet edilmiştir

       Condivi'ye  göre Michelangelo bir yandan Ghirlandiao'nun işliğine devam ederken, bir yandan da Donatello'nun arkadaşı heykeltıraş Bertoldo di Giovanni'nin yönetimindeki heykeltraşlık okuluna devam ediyordu. Michelangelo nun heykeltıraşlık eğitimi,  Bertoldo'nun yanında seçkin, eğitimli ve genç sanatçının Ghirlandiao'yu terk etmesine yol açacak kadar teşvik edici bir ortamda gerçekleşmiştir. Michelangelo gençliğinden itibaren aşırı bir özgürlük ve yaratıcı bir özerklik ve çalışmıştır; gelenekler söz konusu olduğunda bile. Michelangelo'nun ilk eserleri arasında şunları sayabiliriz, daha sonra kaybolan efsanevi Fauno, Merdivendeki Madonna, Kentaurosların Savaşı. 

MERDİVENDEKİ MADONNA
1490 civarında yapılan bu eser, belki de Michelangelo'ya heykeltraşlık alanında atfedilen ilk eserdir.

          Michelangelo 1494' te Piero 'de Medici  ile aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle bir yıl boyunca Bologna da kalmıştı. Bu sırada Floransa'ya duyduğu özlemi mektuplarında anlatmıştır. Bologna'da kaldığı süre içinde Michelangelo'nun şiire olan eski ilgisi yeniden belirir. Halk dilinde yazan şairlerin eserleri okuduktan sonra Aldovrandi takma adı ile ilk sonelerini yazmaya başlar. Michelangelo için Bologna' da geçirdiği bir yılın en önemli olayı Siena'lı heykeltraş Jacopo Della Quercia'nın sanatını keşfetmek olmuştur. Jakopo,  Michelangelo' nun sanat dilinde önemli bir görsel referans olmuştur.

Michelangelo'nun El Yazması Soneleri

             Sanatçı Bologna'dan döndükten sonra kendi yonttuğu bir Uyuyan Cubit heykelini Romalı Kardinal Riario'ya Roma Antika' sı diye satmıştı. Bu dolandırıcılığa rağmen kardinal yeteneğinden etkilenmiş ve onu Roma'ya davet etmişti 1496' da Roma'ya gelen sanatçı burada 4 yıl kaldı, Pieta'yı bu sırada yaptı.

Michelangelo Pieta (Merhamet ) Heykeli 

              Michelangelo 1501 de Floransa'ya döndüğünde politik durum tamamen değişmiş Cumhuriyet ilan edilmişti. O yıllar büyük bir istikrarsızlığın ve huzursuzluğun sürdüğü yıllardı. Ancak 1501' de Pierre Soderini' nin başa geçmesi Floransa'da yeni bir entellektüel yapılanmaya yol açmıştı. Michelangelo Roma'daki başarısının sağladığı güç ile birçok önemli görevi yüklenmişti, bunların en başında Davut heykeli ve onu izleyen Pitti Tondosu, Taddei Tondosu,  Cascina Savaşı, Dani Tondosu, Bruges Meryem'i ve 12 Havari sayılabilir.

                II Julius 1505'te Papa seçildikten iki yıl sonra  Michelangelo' ya kendi mezarını sipariş ederek ustanın sanat yaşamının en sıkıntılı, uzun ve karmaşık sürecini başlatmış oldu. Mezarın gerçekleştirilmesi, Papa ile aralarındaki zıtlaşmalar, uzun süren kesintiler ve çeşitli zorluklar nedeniyle 40 yıl sürdü. Papa'nın arzusu, kendisinin, Evrensel Katolik kilisesi ile birlikte kutlanması yönündeydi ve bu amaçla, San Pietro Bazilikası'nın koro bölümüne bağlanacak, dört tarafı açık kalan muhteşem, gerçek bir mozole düşünülmüştü. Heykeltraş mermerlerin seçimi için 8 ay Carrara' da bulunmak zorunda kalmıştı ama Roma'ya döndüğünde mali konular yüzünden Papa ile anlaşmazlığa düştü. Böylece işler durdu. Daha sonra II Julius ile Bologna da buluşan Michelangelo onu mezardan yine ayıracak olan Sistina Şapeli tavanı fresklerinin yapılması işini aldı ve ancak Papa'nın ölümünden sonra, yeni ve daha Yalın bir proje ile 1513 yılında mezara yeniden başladı.

         Michelangelo, II Julius'un mezarı ile ilgili çalışmaların yarıda bırakmak zorunda kaldığı için huzursuz, işin zorluğundan dolayı endişeli ve ressam olmadığı yolunda ısrarlı olmasına rağmen 1508 yılında  Sistina Şapeli tavanı fresklerinin yapılması görevini kabul etmişti. Söz konusu iş kubbeyi resimlerle bezemekti. Böylece Michelangelo bugün bile tüm zamanların en büyük sanat yapıtlarından biri olduğu kabul edilen bu muhteşem freskleri yarattı.Yaklaşık 300 figürü iskelenin üzerinde yatarak tek başına tamamlayan Michelangelo'nun Sistina Şapeli tavan freskleri ile ilgili çalışmalarla geçen yılları her türlü yardımı reddederek yüklendiği işin ağır koşullarından ve karamsar karakterinin yarattığı yalnızlığından kaynaklanan sıkıntılar nedeniyle sanatçı için zor ve eziyetli olmuştu. Papa ile aralarındaki anlaşmazlıkları ve mali problemleri zamanının önemli bir kısmını mutsuz geçirmesine yol açmıştır. Floransa'da bulunan akrabaları ile sürdürdüğü yazışmalar, babasının ve kardeşlerinin hep artan mali isteklerini yeterince karşılayamamak dan kaynaklanan sıkıntısını yansıtması açısından da önemlidir. Onu bir günah gibi ezen bu ruh hali yüzünden  münzevi bir hayat yaşıyordu ve kendini Tevrat yazıtlarının incelenmesine adamıştı. İçinde yaşadığı münzevi hayat, dünyanın boş değerlerine karşı duyduğu küçümseme hissini ve Roma Kilisesi'nin ahlaksızlığın dan duyduğu sıkıntıyı artırmaktaydı. 

Sistina Şapeli 

         Sistina Şapeli tavan fresklerinin tamamlanmasından 3 yıl sonra, 1515' de Michelangelo 1534 yılına kadar kalacağı Floransa'ya dönmüştür. O dönem 1513 yılında ölen Papa'nın mirasçıları ile yapılan sözleşme gereği kendini II Julius'un lahit çalışmalarına adadığı yıllardı. Ama daha sonra yaşamında ilk kez mimari işler almıştı; Brunelleschi'nin  yaptığı San Lorenzo Bazilikasının  cephesi, aynı bazilikanın yeni kutsal emanetler bölümü ve en nihayet Lorenzo Kütüphanesi.

         1534 de Michelangelo bir daha dönmemek üzere Floransa' yı terk etmiş ve  bundan sonra Roma'da yaşamıştır. Roma ya vardığında ise Papa kendisine Sistina Şapeli'ndeki Son Yargı işini vermiştir. Prensler ve Papalar, artık yaşlanmış ustanın kendilerine çalışması için birbirleriyle yarışırken, Michelangelo gittikçe kendi içine kapanıyor, gittikçe ilkelerinde daha uzlaşmaz hale geliyordu. Yazdığı şiirler sanatı'nın günahkar olup olmadığı konusunda rahatsız edici kuşkular duyduğunu gösteriyor. Mektupları ise, dünyada saygınlığı arttıkça, daha sert ve geçimsiz olduğunun tanığıdırlar. Michelangelo sadece dehası için hayran kalınan biri değil, aynı zamanda huyu yüzünden korkulan bir kişiydi. Ayrıca gençliğindekinden çok farklı olan toplumsal statüsüsnün de farkındaydı. Öyle ki yetmiş yaşındayken kendisine " Heykelci Michelangelo é diye mektup gönderen bir hemşerisini şöyle azarlamıştı: " Söyleyin ona! Heykelci Michelangelo diye mektup göndermesin bir daha. Çünkü Michelangelo Buanorortti diye tanınırım ben burada... Öyle atolye işleten bir ressam ya da heykeltraş olmadım... Papalara hizmet ettiysem de buna zorunlu bırakıldım." 

Michelangelo Son Yargı

     

     Michelangelo hayatının son yıllarında özellikle kilise projeleri ve Roma'daki San Pietro Kilisesi'nin tadilatı için çalıştı.  San Pietro için tasarladığı ahşap kubbe, 1590 yılında onun projesi ışığında öğrencisi Della Porta tarafından  inşa edildi.  Michelangelo 1564 yılının şubat ayında Roma'da hayata gözlerini kapadı.  

Kaynak:

1-Art Book Michelangelo - Dost Kitabevi

2- Sanatın Öyküsü - E.H. Gombrich

3- Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü - Anna - Carola Krausse