Yaşama Sanatı- Deve, Aslan ve Çocuk
Friedrich Nietzsche'nin Gelişimsel Düzeyleri Alman filozofu Friedrich Nietzsche insan bilincinin gelişiminin üç farklı düzeyini tarif etmiştir. İlkini " deve " düzeyi olarak adlandırmıştır. " Deve " ebeveynlerimizin ve atalarımızın şablonlarını, değerlerini ve davranışlarını asimile ettiğimiz çocukluk şartlandırması düzeyidir. "Develer" olarak geçmişimizin bilgeliğini aktarırız. Fakat aynı zamanda bilinçsizliği, ön yargıları ve bizi yetiştirenlerin ve bizden önce gelenlerin bastırılmışlığını da asimile ederiz. Develer olarak "evet" deriz. Geçmişin öğretilerini sorgulamadan kabul ederiz. Eğer sonsuza kadar bir deve olarak kalırsak takılı kalırız ve bilinçte bir ilerleme olmaz. İkincisini aslan düzeyi olarak adlandırır. İleriye doğru bir sıçrama yapmak için, eskiye başkaldıran "aslan" düzeyine geçmeniz gerekir. Aslan "hayır" der. Geçmişin değerlerini ve davranış şekille